برای بیشتر افراد، کووید ۱۹ خفیف یا متوسط در حدود دو هفته طول می‌کشد. اما برخی از افراد، حتی اگر از مرحله حاد بیماری بهبود پیدا کنند، مشکلات طولانی مدتی را تجربه می‌کنند.

در چنین بیمارانی، دیگر ویروس کرونایی در بدن وجود ندارد که فعال باشد. در صورتی که شخص تست کرونا بدهد، امکان دارد نتیجه منفی شود اما با این وجود ممکن است وی به شدت ناتوان باشد.

این مشکل، چندین نام دارد. موسسه‌های ملی بهداشت از علائم طولانی مدت کرونا تحت عنوان PASC یاد می‌کنند که مخفف عوارض پس از دوران حاد ویروس SARS-CoV-2 است. اصطلاحات رایج‌تر عبارتند از سندرم پس از کووید، کوید طولانی یا کووید طولانی‌مدت. افرادی که با سندرم پس از کووید زندگی می‌کنند، گاهاً به عنوان «حمل‌کنندگان طولانی‌مدت» شناخته می‌شوند.

 

چه عواملی سندرم پس از کووید را ایجاد می‌کنند؟

هرچند واضح است که افرادی که دارای فاکتورهای خطر خاصی هستند (از جمله فشار خون بالا، استعمال دخانیات، دیابت، چاقی و سایر بیماری‌ها) احتمالاً در معرض خطر جدی هستند، اما ارتباطی مشخص بین این فاکتورهای خطر و مشکلات طولانی‌مدت وجود ندارد. در حقیقت، کووید طولانی می‌تواند در افرادی که علائم خفیف دارند نیز رخ دهد.

پژوهش‌های بیشتر مشخص خواهند کرد که چرا این مشکلات در برخی از افراد ادامه دارد. این مشکلات می‌توانند به دلیل آسیب اندامی، پاسخ التهابی مزمن و خودایمنی یا هر دلیل دیگری باشند.

 

چه عواملی باعث بروز علائم در «حاملین طولانی‌مدت» می شود؟

ویروس SARS-CoV-2 می‌تواند از راه‌های مختلف به بدن حمله کرده و به ریه‌ها، قلب، سیستم عصبی، کلیه‌ها، کبد و سایر اندام‌ها آسیب برساند. مشکلات روانی نیز می‌توانند ناشی از غم و اندوه، درد یا خستگی و یا اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) پس از بستری در بخش مراقبت های ویژه (ICU) باشند.

به نظر می‌رسد سندرم پس از کووید ۱۹ فقط برای بیمارانی نیست که شدیداً درگیر بیماری بوده‌اند.

دکتر قریشی‌زاده

مرکز تخصصی انجام آزمایش کرونا در ارومیه
آزمایشگاه ماهان فرهنگیان یکی از مرکز آزمایشگاهی متمایز در استان آذربایجان غربی با مجوز انجام تست PCR کرونا و تست آنتی بادی Covid-19 در ارومیه است. برای هماهنگی و رزرو وقت آزمایش با پذیرش آزمایشگاه تماس بگیرید.

تست PCR کرونا    تست آنتی بادی کرونا

اثرات طولانی‌مدت آلودگی به ویروس کرونا چیست؟

بر اساس گزارش CDC، شایع‌ترین علائم پایدار عبارتند از خستگی، تنگی نفس، سرفه، درد مفاصل و درد قفسۀ سینه. سایر مشکلات شامل مشکلات شناختی، مشکل در تمرکز، افسردگی، درد عضلانی، سردرد، ضربان قلب بالا و تب متناوب است.

مشکلات تنفسی پس از کووید ۱۹

ابتلا به کووید شدید می‌تواند سبب ایجاد زخم و سایر مشکلات دائمی در ریه‌ها شود اما باید توجه داشت که حتی عفونت‌های خفیف نیز می‌توانند باعث تنگی نفس مداوم شوند؛ ممکن است حتی بعد از تمرین ورزشی سبک، دچار تنگی نفس شوید.

بهبود ریه پس از ابتلا به کرونا امکان‌پذیر است اما کمی زمانبر است. متخصصان می‌گویند ماه‌ها طول می‌کشد تا عملکرد ریۀ فرد به سطح قبل از Covid-19 برگردد. تمرینات تنفسی و تنفس‌درمانی می‌توانند کمک‌کننده باشند.

مشکلات قلبی پس از کووید ۱۹

آلودگی به ویروس SARS-CoV-2 می‌تواند برخی از افراد را با مشکلات قلبی، از جمله التهاب عضلۀ قلب مواجه سازد. در یک پژوهش نشان داده شد که ۶۰٪ از افرادی که از کرونا بهبود یافتند، دارای علائم التهاب قلبی مداوم بودند که می‌تواند منجر به علائم رایج تنگی نفس، تپش قلب و تعداد ضربان قلب بالا شود. التهاب قلبی حتی در کسانی که کووید ۱۹ خفیف داشته‌اند و قبل از بیماری هیچ مشکل پزشکی نداشته‌اند نیز دیده شده است.

آسیب کلیوی ناشی از کووید ۱۹

اگر عفونت ویروس کرونا سبب آسیب کلیوی شود، این مسئله می‌تواند خطر بیماری طولانی‌مدت کلیوی و نیاز به دیالیز را افزایش بدهد.

پس از بهبودی، حس بویایی و چشایی از دست رفته یا تضعیف شده است

حس‌های بویایی و چشایی با هم مرتبط هستند و از آن‌جا که ویروس کرونا می‌تواند سلول‌های بینی را تحت تأثیر قرار دهد، ابتلا به کرونا می‌تواند باعث تضعیف یا از دست‌رفتن حس بویایی یا چشایی شود. بعد از ابتلای افراد به کرونا، ممکن است بویایی یا چشایی خود را به طور کامل از دست بدهند یا متوجه شوند که چیزهای آشنا، بو و طعم بد یا عجیب یا متفاوت دارند.

برای حدود یک‌چهارم افراد مبتلا به کووید ۱۹ که دارای یک یا هر دو علامت هستند، این مشکل طی دو هفته حل می‌شود؛ اما برای بیشتر افراد این علائم هم‌چنان پابرجاست. تحریک طولانی‌مدت این حواس اگرچه تهدیدکنندۀ زندگی نیست، اما می‌تواند آسیب‌زا بوده و منجر به کمبود اشتها، اضطراب و افسردگی شود. برخی پژوهش‌‌ها نشان می‌دهند که ۶۰ تا ۸۰ درصد احتمال دارد که این افراد طی یک سال، حس بویایی خود را به دست بیاورند.

مشکلات نورولوژیک کووید طولانی

دکتر آرون ونکاتسان، متخصص اعصاب می‌گوید: «برخی افراد پس از ابتلا به کووید ۱۹، علائم میان‌مدت ​​تا طولانی‌مدت از جمله خستگی‌، سردرد و سرگیجه پیدا می‌کنند. علت بروز این علائم مشخص نیست و نیازمند تحقیق است».

علائم سیستم عصبی خودمختار پس از کرونا

سندرم تاکی‌کاردی ارتوستاتیک وضعیتی یا POTS نوعی بیماری است که گردش خون را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و افرادی که از کرونا بهبود یافته‌اند، ممکن است در برابر آن آسیب‌پذیرتر باشند. POTS می‌تواند بازماندگان را با سایر علائم عصبی، از جمله سردرد مزمن، خستگی، سخت‌بودن تمرکز و بی‌خوابی روبرو سازد.

حتی در بیماران فاقد POTS، بی‌خوابی مداوم پس از کووید ۱۹، به طور فزاینده‌ای در بین بازماندگان شایع است.

مشکلات بهداشت روانی پس از کووید ۱۹

پس از بهبودی از کرونا، برخی افراد با اضطراب طولانی‌مدت، افسردگی و سایر مشکلات روانی روبرو هستند. تغییرات جسمی مانند درد و ضعف می‌توانند به دلیل انزوا و قرنطینۀ طولانی‌مدت، استرس مربوط به از دست‌دادن شغل، مشکلات مالی و غم و اندوه ناشی از مرگ عزیزان پیچیده شوند.

فرآیند بهبودی بیمارانی که در بیمارستان بستری شده‌اند، بسیار چالش‌برانگیز است. سندرم پس از مراقبت‌های ویژه (PICS)، بازماندگان کرونا و سایر افرادی را که مدتی را در بخش ICU بستری بوده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای بروز مشکلات سلامت روانی و شناختی و بهبود جسمی قرار می‌دهد.

بستری طولانی‌مدت در بخش ICU می‌تواند باعث بروز روان‌آشفتگی شود. محیط عجیب و غریب، داروهای متعدد، انزوا و از دست‌دادن کنترل می‌تواند بیمار را دچار احساسات وحشتناک و ماندگار، از جمله اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) کند.

دیابت پس از کووید ۱۹

رابطه بین کووید ۱۹و دیابت، خصوصاً دیابت نوع ۲ بسیار پیچیده است. دیابت نوع ۲، فاکتور خطر برای موارد شدید کرونا محسوب شده و به نظر می‌رسد برخی از بهبودیافتگان کرونا، علائم دیابت نوع ۲ را نشان می‌دهند.

علائم کووید طولانی در کودکان و نوجوانان

هنوز مشخص نشده است که آیا کودکانی که به کووید ۱۹ مبتلا می‌شوند، بیش از بزرگسالان علائم مستمر را تجربه می‌کنند یا کمتر. کووید طولانی در کودکان احتمالاً به صورت خستگی، افسردگی، تنگی نفس و سایر علائم طولانی‌مدت نشان داده می‌شود.

دکتر آماندا مورو، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و عضوی از تیم چند‌رشته‌ای در کلینیک توانبخشی موسسه کندی کریگر است که علائم ویروس کرونا در کودکان و نوجوانان را بررسی می‌کند. وی می‌گوید مشخص نیست که چرا علائم طولانی‌مدت کووید ۱۹ برخی از کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و در برخی دیگر دیده نمی‌شود.

او خاطرنشان می‌کند: «ما بیمارانی را می‌بینیم که اغلب کودکانی سالم بوده و سابقۀ هیچ بیماری قبلی نداشته‌اند».

التهاب قلب پس از کووید ۱۹، موضوعی نگران‌کننده است؛ خصوصاً در میان ورزشکاران جوانی که پس از کووید خفیف یا حتی بدون علامت، به ورزش بازگشتند. آن‌ها باید از نظر علائم آسیب قلبی بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که از سر گرفتن فعالیت‌های ورزشی برای آن‌ها ایمن است.

کودکانی که عارضۀ بسیار نادر کرونا موسوم به سندرم التهابی چند سیستمی در کودکان (MIS-C) را تجربه کرده‌اند، می توانند آسیب جدی قلبی داشته و حتماً باید توسط متخصص قلب کودکان ویزیت شوند.

کووید طولانی تا چه مدت می‌‌تواند ادامه پیدا کند؟

وقتی صحبت از کووید ۱۹ طولانی می‌شود، عبارت «طولانی» دقیقاً شامل چند روز است؟ پاسخ این سوال، مشخص نیست؛ اگرچه به نظر می‌رسد مدت زمان زیادی از آغاز شیوع همه‌گیری گذشته است است، اما کرونا در اوایل سال ۲۰۲۰ شروع به گسترش در ابعاد وسیع کرد و اکثریت افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند، یک سال یا حتی کمتر از بهبودی آن‌ها می‌گذرد.

مدت زمان بیشتری برای بررسی بیمارانی که از کرونا بهبود یافته و هم‌چنان درگیر مشکل هستند، نیاز است.

درمان کووید طولانی چیست؟

فعالیت‌های تنفسی، فیزیوتراپی، داروها و سایر روش‌های درمانی می‌توانند به پروسۀ بهبود شما کمک کنند اما باید توجه داشته باشید که بهبودی به تدریج اتفاق می‌افتد.

چگونه می‌توان از کووید طولانی جلوگیری کرد؟

بهترین راه برای جلوگیری از بروز عوارض پس از کووید ۱۹، پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا است. انجام اقدامات احتیاطی و دریافت واکسن به محض این ‌که در دسترس قرار گرفت، روش‌هایی مؤثر برای جلوگیری از ابتلا به کووید ۱۹ هستند.

درک جدی‌بودن کووید ۱۹، پتانسیل آسیب‌زایی آن در طولانی‌مدت و توانایی آن در ایجاد علائم ناتوان‌کننده، انگیزه خوبی برای محافظت از خود و دیگران است. این محافظت می‌تواند شامل موارد زیر باشد: استفاده از ماسک صورت به طور مداوم و مناسب در هر زمانی که خارج از خانه هستید، حفظ فاصله فیزیکی حداقل ۱٫۸ متری از افراد و شستشوی اصولی دست‌ها.

چه زمانی باید در خصوص علائم پس از کووید ۱۹ به پزشک مراجعه کنم؟

علائم طولانی‌مدت کووید ۱۹ می‌تواند مشابه علائم سایر بیماری‌ها باشد؛ بنابراین مراجعه به پزشک و رد سایر احتمالات مانند مشکلات قلبی یا بیماری‌های ریوی ضروری است.

از دست‌دادن حس بویایی، افسردگی، اضطراب یا بی خوابی را به هیچ وجه نادیده نگیرید یا آن‌ها را بی‌اهمیت تلقی نکنید. هر علامتی که در زندگی روزمرۀ شما مشکل ایجاد کند، ارزش تماس با پزشک را دارد و می‌تواند به شما در حل مشکل و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

اگر مشکل تنفسی، لب‌های مایل به آبی، درد جدید در ناحیۀ قفسۀ سینه یا هر نشانۀ تهدیدکنندۀ دیگری را تجربه کردید، بلافاصله با مرکز خدمات اورژانسی تماس بگیرید.

آزمایشگاه ماهان، متمایز در خدمات

آزمایشگاه ماهان یک مجموعه تخصصی در ارومیه است که با دارا بودن تجهیزات روز آزمایشگاهی و پرسنل متخصص، آزمایش‌های تشخیصی کرونا را در فضایی کاملا ایزوله با بالاترین دقت ارائه می‌کند.

جوابدهی سریع و دقیق

تحلیل نتایج کلیه آزمایش‌ها توسط متخصص دارای دکترای علوم ژنتیک، و آماده‌سازی جواب‌ها در کمتر از ۲۴ ساعت

نتایج معتبر

ارائه نتیجه آزمایش به صورت آنلاین و همچنین هولوگرام‌دار چاپی برای ارائه به ایرلاین‌ها برای سفرهای خارجی.

دقت بالا

استفاده از دستگاه‌های روز آزمایشگاهی، نظارت مداوم بر روند انجام آزمایش، و استفاده از کیت‌های خارجی معتبر.

راحتی و آسایش

خدمت رسانی در هفت روز هفته، مستقر در مرکز شهر، با پارکینگ اختصاصی، در محیط کاملا جداگانه از سایر بخش‌ها.