آنتی‌ژن سرطان CA 15-3 چیست؟
سلول‌های سالم در پستان به‌صورت طبیعی، پروتئینی به نام CA 15-3 آزاد می‌کنند. در افراد مبتلا به سرطان پستان، سلول‌های سرطانی یا تومورهای سینه سطوح بالاتری از CA 15-3 را وارد جریان خون می‌کنند.
در صورت وجود سلول‌های سرطانی یا تومور در پستان، مقدار CA 15-3 می‌تواند افزایش یابد. تومورهای سرطانی پستان، مقادیر بیشتر از حد طبیعی از این ماده را از دست می‌دهند که نهایتاً وارد جریان خون می‌شود.
کارکرد تست CA 15-3
آزمایش خون آنتی‌ژن سرطانی CA 15-3 برای نظارت بر پاسخ به درمان تهاجمی سرطان پستان و نظارت بر میزان عود بیماری استفاده می‌شود. CA 15-3 نوعی تومور مارکر یا نشانگر تومور است که توسط سلول‌های سرطانی خاص تولید شده و در جریان خون آزاد می‌شود. این سیستم، ایمنی بدن را برای دفاع در برابر سلول‌های سرطانی تحریک می‌کند. اگرچه از این تست برای غربالگری یا تشخیص سرطان پستان به طور خاص استفاده نمی‌شود، اما می‌تواند به روند نظارت بر انواع خاصی از سرطان‌ها کمک کند. سرطان پستان یکی از سرطان‌هایی است که می‌تواند CA 15-3 را (به‌خصوص پس از درمان) آزاد کند.
نظارت منظم بر این ماده می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد وجود و پیشرفت سرطان ارائه دهد. توجه به این نکته ضروری است که سطوح بالای CA 15-3 لزوماً بیانگر وجود سرطان نیست، زیرا سایر عوارض مانند بیماری کبد یا شرایط خوش‌خیم پستان نیز می‌تواند باعث افزایش سطح CA 15-3 شود. بنابراین، در صورت مشاهده‌ی افزایش این ماده، آزمایش‌ها و ارزیابی بیشتر برای تشخیص قطعی ضروری است.
در اغلب موارد، انجام این آزمایش ضروری است اگر:
- سرطان پستان تشخیص داده شده است و نظارت بر درمان باید انجام گیرد.
- پس از تکمیل درمان سرطان پستان، برای تعیین این که آیا سرطان مجدداً بازگشته یا گسترش یافته است.
پزشکان همچنین ممکن است به این آزمایش با نام تست پستان آنتی‌ژن سرطانی یا آزمایش CA پستان اشاره کنند.
مقادیر طبیعی
مقدار طبیعی CA 15-3 در آزمایش خون کمتر از 30 U/ml برای آقایان و خانم‌هاست. محدوده طبیعی CA 15-3 بر حسب U/ml بیان می‌شود.
میزان بالای CA 15-3 در آزمایش خون به چه معناست؟
سطوح سرمی بالاتر، اغلب در بیماران مبتلا به متاستاز سرطان پستان، به‌ویژه در چندین محل یا در استخوان (در بیش از 64٪ موارد) مشاهده می‌شود. از این شاخص معمولاً به عنوان نشانگری برای سرطان پستان عودکننده استفاده می‌شود، زیرا این آنتی‌ژن قبل از شواهد بالینی عود سرطان، شروع به افزایش می‌کند.
افزایش CA 15-3 همچنین در درصد بالایی از سایر انواع مختلف سرطان، مثلا سرطان پانکراس (80%)، ریه (71%)، تخمدان (64%)، کولورکتال (63%) و کبد (28%) افزایش می‌یابد. هر چه مقدار CA 15-3 در خون بالاتر باشد، سرطان پیشرفته‌تر است.
CA 19-3 ممکن است در شرایط خوش‌خیم از جمله تومور خوش‌خیم تخمدان، فیبروآدنوم و سایر اختلالات مزمن مانند هپاتیت مزمن، سیروز کبدی، سارکوئیدوز، سل، لوپوس اریتماتوی سیستمیک و کم‌کاری تیروئید نیز بالا باشد.
همانگونه که گفته شد، از این تست برای تشخیص سرطان اولیه پستان استفاده نمی‌شود. CA 15-3 برای نظارت بر درمان و پیشرفت بیماری در بیماران مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک بسیار مفید است. تغییر قابل‌توجه در مقدار این آنتی‌ژن باید حداقل 25٪ باشد؛ تحقیقات پزشکی نشان می‌دهد این میزان افزایش آن، با پیشرفت بیماری در 90٪ از بیماران مرتبط است.
عدم‌تغییر مقدار آن در مقایسه با تست‌های قبلی، در 60٪ موارد با ثبات شدت بیماری ارتباط دارد. یکی از موارد افزایش متناقض CA 15-3 ممکن است در افرادی دیده شود که روند کلی درمان در آنها موفقیت‌آمیز بوده است، به این معنی که در 4 تا 6 هفته اول پس از شروع درمان، احتمال دارد مقادیر آن به طور موقت افزایش داشته و پس از مدتی مجدداً کاهش یابد.
افزایش متوسط CA 15-3 (30 تا 50 U/ml در بزرگسالان):
این مقدار از افزایش ممکن است مربوط به اختلالات خوش‌خیم و بدخیم باشد. به عنوان مثال، ممکن است بر اثر فیبروآدنوم (تومور خوش‌خیم پستان)، هپاتیت یا سیروز کبدی رخ دهد؛ همچنین ممکن است نشان‌دهنده تومور بدخیم مانند نئوپلاسم پستان، تخمدان، ریه یا کولورکتال باشد.
اگر تحت‌درمان سرطان پستان هستید، کاهش این ماده نسبت به آخرین آزمایش، علامت مثبتی است و مؤید یک پیش‌آگهی خوب است.
افزایش شدید CA 15-3 (بیش از 50 U/ml در بزرگسالان):
افزایش شدید CA 15-3 معمولاً نشانه سرطان بدخیم است. به عنوان مثال، این مسئله می‌تواند مربوط به سرطان پستان، تخمدان، ریه یا کولورکتال باشد.
مقادیر بالای 50 U/ml معمولاً به اختلالات خوش‌خیم مربوط نمی‌شود، بنابراین در صورت مشاهده‌ی این نوع نتیجه، مهم است که در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
اگر تحت‌درمان سرطان پستان قرار دارید، افزایش مقادیر این تست نسبت به آخرین آزمایش شما، یک علامت منفی است و پیش‌آگهی بدی را نشان می‌دهد.
در هر صورت، نباید فراموش کرد که تفسیر تست‌های تخصصی باید حتماً توسط پزشک متخصص انجام گیرد.
بیماری‌هایی که می‌توانند CA 15-3 را در آزمایش خون افزایش دهند
شایع‌ترین بیماری‌هایی که باعث می‌شود CA 15-3 بالاتر از حد طبیعی باشد عبارتند از:
- سرطان پانکراس
- سرطان ریه سلول بزرگ
- سرطان ریه سلول کوچک
- سرطان پستان
- سرطان تخمدان
- سرطان روده بزرگ
- هپاتیت
- سیروز
- بیماری سل
- لوپوس
- سارکوئیدوز
- سرطان کبد
- آدنوم غدد بزاقی
- کم‌کاری تیروئید
- سرطان پروستات
- فیبروآدنوم
- سرطان آندومتری
آزمایشگاه تخصصی ماهان ارومیه
آزمایشگاه ماهان فرهنگیان یکی از مراکز آزمایشگاهی پیشرفته و متمایز استان است که با در اختیار داشتن مجموعه بی‌نظیری از تجهیزات مدرن آزمایشگاهی، بکارگیری پرسنل فنی متخصص و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی در درمانگاه فرهنگیان واقع در خیابان کاشانی ارومیه در خدمت شهروندان گرامی و شهرهای همجوار قرار گرفته است.