آزمایش فیبرینوژن در چه مواردی تجویز می‌شود؟

آزمایش فیبرینوژن خون برای ارزیابی میزان عملکرد پروتئینی به نام فیبرینوژن در خون – که «فاکتور انعقادی I» نیز نامیده می‌شود – و مقدار آن در خون شما تجویز می‌شود. همچنین این آزمایش را فاکتور I (فیبرینوژن)، فیبرینوژن سرم و آزمایش عملکرد فیبرینوژن نیز می‌نامند.

فیبرینوژن توسط کبد تولید می‌شود و برای انعقاد و لخته شدن خون مهم است. فیبرینوژن یک نوع پروتئین است که هنگام خونریزی با تشکیل لخته خون در هر نقطه از بدن، سبب توقف خونریزی شده و با ایجاد لخته خون، به بهبود زخم کمک می‌کند.

دو نوع تست فیبرینوژن خون وجود دارد:

1. تست عملکرد فیبرینوژن: این آزمایش با بررسی مدت‌زمان تشکیل لخته خون، عملکرد فیبرینوژن را در خون شما می‌سنجد. اگر تشکیل لخته بیش از اندازه طول بکشد، ممکن است نشانگر این باشد که فیبرینوژن خون شما به درستی فعالیت نمی‌کند یا این‌که مقدار آن پایین‌تر از حد معمول است.
2. تست مقدار فیبرینوژن خون: این آزمایش برای اندازه‌گیری مقدار فیبرینوژن در خون استفاده می‌شود.

چه زمانی نیاز به تست فیبرینوژن خون دارید؟

پزشک در مواقعی آزمایش فیبرینوژن را توصیه می‌کند که احتمال بدهد اختلال خونریزی دارید یا یک لخته خونی، از جریان آزادانه خون در رگ‌های شما جلوگیری می‌کند. گاهی اوقات از این تست برای یافتن احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود، به این دلیل که مقدار بالای فیبرینوژن می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.

به طور کلی اگر مشکلات زیر را داشته باشید، پزشک از شما درخواست انجام این آزمایش را خواهد داشت:

1. نشان دادن علائم خونریزی بیش از حد، به‌عنوان مثال اگر به‌راحتی کبود می‌شوید یا از بینی و لثه خود خونریزی‌های مکرر دارید.
2. وجود سابقه خانوادگی در بیماری‌های اختلالات خونریزی یا انعقاد خون.
3. اگر در حال انجام تست‌هایی برای بیماری‌های کبدی هستید.
4. اخیراً علائمی از بیماری به اسم انعقاد درون‌عروقی (DIC) از خود نشان داده‌اید.
5. مشاهده‌ی نتایج غیرطبیعی در سایر آزمایش‌های انعقاد خون.
6. در صورت بروز لخته خونی در اثر مصرف دارو، نیاز به مراقبت دارید.

احتمال ابتلای شما به بیماری انعقاد خون بیشتر است اگر شما:

1. اخیراً تحت عمل جراحی بوده‌اید و در دوره نقاهت هستید.
2. برای مدت طولانی در یک وضعیت نشسته‌اید (مانند نشستن طولانی‌مدت در هواپیما).
3. بیماری دیابت یا کلسترول دارید.
4. اضافه‌وزن دارید یا چاق هستید.
5. بالای 60 سال سن دارید.

روش آزمایش

برای این آزمایش، از شما نمونه خونی گرفته می‌شود. اگر نیاز به پیروی از دستورالعمل‌های خاصی مانند قطع دارو قبل از مراجعه برای آزمایش داشته باشید، پزشک به شما اطلاع خواهد داد. با پزشک خود در مورد ویتامین‌ها و مکمل‌های دارویی که مصرف می‌کنید نیز صحبت کنید. اگر از هر گونه داروی گیاهی یا مکمل‌های طبیعی دیگری مصرف می‌کنید، باید این مطلب را با پزشک در میان بگذارید.

در طول آزمایش، نمونه خون از ورید بازوی شما با استفاده از یک سوزن متصل به سرنگ گرفته می‌شود. وقتی سوزن وارد رگ‌تان می‌شود احساس گزگز خواهید داشت، اما خیلی دردناک نخواهد بود و این حس زیاد طول نخواهد کشید. معمولاً کل این فرآیند در عرض چند دقیقه و به سرعت انجام می‌شود.

اگر به طور کلی در مورد کشیدن خون با سوزن و سرنگ احساس ناراحتی می‌کنید، این موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا بتواند در انجام این آزمایش به شما کمک کند. پس از اتمام تست، زمان دریافت نتایج و روش دریافت آن به شما اطلاع داده خواهد شد.

عوارض جانبی احتمالی آزمایش

آزمایش فیبرینوژن خون به سادگی و سریعاً انجام می‌یابد و معمولا هیچ عارضه جانبی مهمی به همراه ندارد، میزان خون گرفته‌شده از شما نیز بسیار کم است. بعد از آزمایش ممکن است گاهی اوقات احساس سرگیجه یا حواس‌پرتی داشته باشید. همچنین ممکن است درد جزئی یا کبودی جزئی -که هر دو بی ضرر هستند- در محل زخم داشته باشید. این علائم معمولا در عرض چند روز از بین می‌روند.

نتایج آزمایش

مقدار طبیعی فیبرینوژن برای یک بزرگسال بین 200 تا 400 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. اگر این میزان بیشتر از 700 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، مؤید احتمال بیشتر ابتلا به بیماری‌های انعقاد خون باشد. در این صورت این لخته‌ها با حرکت به سمت مغز، ریه‌ها، و یا قلب، می‌تواند موجب آسیب رساندن به شما شوند. علاوه بر این ممکن است که عفونت، التهاب، سرطان، آرتروز، بیماری‌های کلیوی، حمله قلبی و سکته مغزی داشته باشید، یا حتی ممکن است باردار باشید.

اگر مقدار فیبرینوژن شما کمتر از 50 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، احتمال خونریزی بیش از حد بعد از جراحی زیاد است. حتی احتمال دارد مبتلا به بیماری‌های کبدی، برخی از انواع سرطان، سوءتغذیه، انعقاد درون‌عروقی (DIC) و اختلالات انعقاد خونی باشید.