آزمایش HbA1C، آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله‌شده است. از این نوع آزمایش خون برای تشخیص دیابت استفاده می‌شود. این تست، میانگین قند خون را در طی دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. این آزمایش گسترده‌تر از آزمایش خونی است که قند خون را در همان زمان اندازه‌گیری می‌کند.
هدف از انجام آزمایش
هموگلوبین A، پروتئینی است که در داخل گلبول‌های قرمز وجود دارد و اکسیژن را به سرتاسر بدن منتقل می‌کند. وقتی گلوکز در گردش خون وجود دارد، می‌تواند به هموگلوبین A بچسبد. وجود گلوکز بیشتر در خون باعث اتصال بیشتر به هموگلوبین و ایجاد درصد بالایی از هموگلوبین گلیکوزیله در خون می‌شود.
در ابتدا گلوکز به هموگلوبین متصل می‌شود و تا پایان عمر هموگلوبین که 120 روز است، به آن متصل باقی می‌ماند. این یعنی در هر لحظه، گلوکز متصل به پروتئین هموگلوبین A، سطح گلوکز خون را در دو الی سه ماه گذشته نشان می‌دهد.
آزمایش A1C مقدار گلوکز متصل شده به هموگلوبین، یا به‌طور اختصاصی‌تر، درصد هموگلوبین‌های گلیکوزیله را اندازه‌گیری می‌کند. هموگلوبین A همراه با گلوکز متصل به آن، HbA1C نام دارد. بنابراین، داشتن 7 درصد A1C یعنی 7 درصد از پروتئین هموگلوبین، گلیکوزیله شده‌است.
براساس علت تجویز این آزمایش، نمونه خونی ممکن‌است در طی خون‌گیری معمولی تهیه شود یا از طریق لانست با نوک سوزن از شما نمونه تهیه کنند.
آزمایش‌های قند خون در ارومیه
برای سؤال در این زمینه با ما تماس بگیرید.
آزمایش A1C با اهداف زیر تجویز می‌شود:
- غربالگری دیابت
اگر چاق هستید، اضافه وزن دارید، و یا چند فاکتور خطر دیگر ابتلا به دیابت نوع دو را نیز دارید، پزشک آزمایش A1C (یا دیگر آزمایش‌های تشخیصی دیابت) را به عنوان آزمایش‌های معمول سالیانه تجویز می‌کند.
فاکتورهای خطر برای دیابت عبارتند از:
- والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت
- عدم‌تحرک
- فشار خون بالا
- تری‌گلیسیرید بالا
- کلسترول HDL پایین
- سابقه بیماری قلبی-عروقی
- داشتن شرایط مرتبط با مقاومت به انسولین، از جمله آکانتوز نیگریکانس (Acanthosis nigricans) ، چاقی شدید، یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
علاوه‌براین، غربالگری می‌تواند برای افرادی که شرایط زیر را دارند نیز انجام شود:
- سابقه داشتن دیابت حاملگی (باید هر سه سال یکبار آزمایش شود)
- داشتن پیش‌دیابت (باید هر سال آزمایش شود)
- HIV مثبت
اکثر افرادی که دیابت نوع 2 دارند، در ابتدا پیش‌دیابت داشتند. به این معنا که سطح گلوکز خون آن‌ها بالاتر از حد نرمال بود، اما به اندازه‌ای نبود که به عنوان دیابت تشخیص داده شود. آزمایش A1C به تشخیص این وضعیت کمک می‌کند.
اگر قبلا دیابت بارداری داشته‌اید، که پس از به‌دنیا آمدن نوزاد برطرف شده‌است، باید در طول زندگی خود هر 2 الی 3 سال یکبار، تحت غربالگری برای دیابت نوع 2 و پیش‌دیابت قرار بگیرید.
آزمایش A1C می‌تواند برای خانم‌های بارداری که خطر بالایی برای دیابت تشخیص داده نشده دارند نیز استفاده شود اما فقط برای سه‌ماهه اول بارداری کاربرد دارد. در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری، تشخیص دیابت، به آزمایش مقاومت گلوکز نیاز دارد.
- تشخیص دیابت
اگر علائمی مثل نیاز مکرر به دفع ادرار، احساس تشنگی بیش‌ازحد، نوشیدن آب فراوان، افزایش اشتها، خستگی، کند شدن روند بهبودی بریدگی‌ها و کبودی‌ها و تاری دید دارید، پزشک آزمایش A1C را برای ارزیابی دیابت تجویز می‌کند. سایر علائم شامل کاهش وزن یا درد، مورمور شدن یا بی‌حسی در پاها و دست‌ها است.
در صورت داشتن علائم، پزشک آزمایش پلاسمای گلوکز را نیز به‌طور همزمان تجویز می‌کند. این آزمایش سطح گلوکز خون را زمانی که نمونه خونی دریافت می‌شود، اندازه‌گیری می‌کند.
اگر علائم به‌طور ناگهانی شروع شوند و پزشک به دیابت نوع یک مشکوک شود، به جای آزمایش A1C، از آزمایش پلاسمای گلوکز برای تشخیص استفاده می‌کند. اگرچه برخی از پزشکان از آزمایش A1C استفاده می‌کنند تا بفهمند سطح گلوکز چه مدت بالا بوده است.
- پیگیری از دیابت
درصورتی که دیابت نوع یک یا نوع دو داشته باشید، به‌طور دوره‌ای آزمایش A1C یا سایر آزمایش‌های قندخون برای نظارت بر نحوه کنترل بیماری و نحوه تاثیرگذاری درمان انجام می‌شود.
این‌که چندوقت یکبار آزمایش انجام شود، به نوع دیابت، نحوه کنترل آن، و توصیه پزشک بستگی دارد. اما حداقل دو سال یکبار انجام می‌شود.
محدودیت‌های آزمایش A1C
شرایطی که در آن آزمایش A1C برای تشخیص دیابت قابل‌اعتماد نیست، عبارتند از:
- کم‌خونی سلول داسی‌شکل
- تالاسمی
- HIV (ایدز)
- سه‌ماهه دوم و سوم بارداری و دوره پس از زایمان
- بیماری کلیوی
- کم‌خونی
- همولیز (تحلیل گلبول‌های قرمز)
- کمبود آهن
- ازدست دادن خون زیاد یا انتقال خون
- قرار داشتن تحت درمان با اریتروپوئتین
این شرایط باعث نتایج کاذب می‌شوند که منعکس‌کننده سطح گلوکز خون واقعی خون نیستند. اگر این شرایط را دارید، آزمایش پلاسمای گلوکز ناشتا و آزمایش تحمل گلوکز برای تشخیص استفاده می‌شود.
آزمایشگاه تخصصی ماهان ارومیه
آزمایشگاه ماهان فرهنگیان یکی از مراکز آزمایشگاهی پیشرفته و متمایز استان است که با در اختیار داشتن مجموعه بی‌نظیری از تجهیزات مدرن آزمایشگاهی، بکارگیری پرسنل فنی متخصص و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی در درمانگاه فرهنگیان واقع در خیابان کاشانی ارومیه در خدمت شهروندان گرامی و شهرهای همجوار قرار گرفته است.