مشخصه اصلی کم‌خونی، تعداد کم گلبول‌های قرمز خون و یا معیوب بودن آن‌ها است که باعث نقص در عملکرد آن‌ها می‌شود. برخی از علائم فیزیکی مانند رنگ‌پریدگی پوست، نشان‌دهنده کم‌خونی است.
در صورت داشتن علائم کم‌خونی، آزمایش‌خون می‌تواند غلظت پایین گلبول‌های قرمز را تأیید کند و سلول‌های قرمز غیرطبیعی را تشخیص دهد. گاهی اوقات، ظاهر متفاوت گلبول‌های قرمز در زیر میکروسکوپ، وجود کم‌خونی را نشان می‌دهند.
پس از تشخیص کم‌خونی، برای شناسایی علت آن، ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز مورد نیاز باشد. با استفاده از نتایج این آزمایشها و مطالعات پزشک، مسائل پزشکی مانند کاهش تولید RBC در مغز استخوان یا خونریزی روده تشخیص داده می‌شوند.
علائم کم‌خونی
علائم و نشانه‌های رایج کم‌خونی عبارتند از:
- خستگی (احساس خستگی و نداشتن انرژی کافی برای انجام کارهای روزمره)
- مشکل در تمرکز
- سرگیجه
- سرد بودن دست‌ها و پاها
- تنگی‌نفس هنگام فعالیت
- تپش قلب
- سردرد
- پیکا (میل به خوردن مواد غیرغذایی، مانند علف، یخ و خاک)
- سندرم پاهای بی‌قرار
- رنگ‌پریدگی یا زرد بودن رنگ پوست و غشاهای مخاطی
- ناخن‌های شکننده یا قاشقی‌شکل
- ترک‌خوردن گوشه دهان
- متورم‌شدن زبان
- ضعیف‌بودن نبض
- تاکی‌کاردی یا نبض سریع (ضربان قلب بالای 100 ضربه در دقیقه)
همچنین در کم‌خونی ممکن است در ادرار یا مدفوع، خون مشاهده شود. خون در ادرار قرمز یا صورتی کم‌رنگ به نظر می‌رسد، در حالی که مدفوع خونی می‌تواند قرمز کم‌رنگ یا سیاه و قیری رنگ باشد. در صورت داشتن خونریزی مکرر دستگاه گوارش، پزشک یک کیت آزمایش خانگی را برای شناسایی خون در مدفوع به بیمار توصیه میکند.
کم‌خونی برای سلامتی خطرناک است و ممکن است علائم آن نشان‌دهنده سایر مشکلات جدی باشد. به همین دلیل در صورت مشاهده علائم کم‌خونی، برای ارزیابی کامل حتما به پزشک مراجعه کنید.
معاینه فیزیکی
چه علائم کم‌خونی را داشته باشید و چه نداشته باشید، پزشک در معاینه فیزیکی معمولی، علائم ظاهری کم‌خونی را بررسی میکند. مواردی که در معاینه فیزیکی به کم‌خونی احتمالی اشاره می‌کنند، عبارتند از:
- ضربان قلب ضعیف یا قوی
- غشاهای مخاطی رنگ‌پریده
- ناخن‌های رنگ‌پریده
- ناخن‌های صاف، برآمده و شکننده (کویلونیشیا)
- سوفل یا صداهای غیرطبیعی قلب
- یرقان یا زردی
بسیاری از این علائم که طی معاینه فیزیکی توسط پزشک تشخیص داده می‌شوند، می‌توانند به‌صورت خود-ارزیابی توسط خودتان نیز شناسایی شوند. به پزشک اطلاع دهید که این تغییرات از چه زمانی شروع شده‌اند و آیا روز به روز بدتر می‌شوند یا هر از گاهی عود می‌کنند و سپس از بین می‌روند.
آزمایش کم خونی در ارومیه
برای انجام آزمایش های مرتبط با کم خونی در ارومیه، با آزمایشگاه ماهان تماس بگیرید.
تست‌های آزمایشگاهی جهت تشخیص آنمی
برای تشخیص قطعی کم‌خونی، پزشک یک یا چند آزمایش را تجویز میکند. اکثر آزمایشها برای تشخیص کم‌خونی شامل گرفتن نمونه خونی است. آزمایش‌خون همچنین می‌توانند برای شناسایی علت کم‌خونی نیز استفاده شود.
آزمایش‌های رایج عبارتند از:
شمارش کامل خون (CBC): مهم ترین آزمایشی است که برای تشخیص کم‌خونی استفاده می‌شود، آزمایش CBC است. این یک آزمایش خون، استاندارد است و به آمادگی خاصی نیاز ندارد. برای تهیه نمونه‌خونی، از رگ بازو خون‌گیری می‌شود. در این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز و همچنین اندازه آن‌ها بررسی می‌شوند. تعداد کم RBC به معنای کم‌خونی (آنمی) است. بزرگ‌بودن گلبول‌های قرمز (کم‌خونی ماکروسیتیک) نشان‌دهنده کمبود ویتامین B12، اسید فولیک یا آنمی پرنیسیوژ است.کوچک‌بودن گلبول‌های قرمز (کم‌خونی میکروسیتیک) می‌تواند نشان دهنده کمبود آهن یا خونریزی باشد.
اسمیر خون: یک نمونه خونی است که روی لام شیشه‌ای پخش می‌شود و به دقت در زیر میکروسکوپ بررسی می‌‌گردد. بیماری‌هایی مانند کم‌خونی سلول‌داسی‌شکل را می‌توان به این طریق شناسایی کرد. گاهی اوقات می‌توان توسط اسمیرخون، مشکلاتی مانند کم‌خونی همولیتیک ناشی از عفونت مالاریا یا سموم را نیز شناسایی کرد.
اسمیرخون همچنین برخی از انواع سرطان‌های خون مانند لوسمی و لنفوم را که باعث کم‌خونی می‌شوند، تشخیص می‌دهد.
آزمایش‌های مرتبط با آهن: پزشک همچنین ممکن است آزمایش‌هایی را برای ارزیابی سطح آهن در بدن شما تجویز کند. آهن یک ماده معدنی ضروری برای ساخت گلبول‌های قرمز خون است و همچنین برای سلامت عضلات، مغز استخوان و عملکرد اندام‌ها مهم است. کمبود شدید آهن در بدن باعث کم‌خونی ناشی از فقر آهن و سایر بیماری‌های جدی شود.
آزمایش‌های آهن عبارتند از:
- آزمایش آهن سرم: میزان آهن موجود در خون را اندازه‌گیری میکند
- آزمایش ترانسفرین: این آزمایش میزان ترانسفرین را اندازه‌گیری میکند. ترانسفرین، پروتئینی است که آهن را از مراکز ذخیره‌آهن در بدن به بافت‌ها منتقل میکند.
- آزمایش ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC): این آزمایش میزان اتصال آهن به ترانسفرین یا میزان اشباع‌شدن ترانسفرین را اندازه‌گیری میکند.
- آزمایش‌خون فریتین: فریتین پروتئین ذخیره‌کننده آهن در بدن است و این آزمایش میزان آهن ذخیره‌شده توسط این پروتئین را اندازه‌گیری میکند.مانند آزمایش CBC، آزمایش آهن نیز به تهیه نمونه‌خونی نیاز دارد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که 12 ساعت قبل از آزمایش چیزی جز آب نخورید (تست‌هایی که نیاز به ناشتابودن دارند، معمولاً صبح انجام می‌شوند.)
نتایج این آزمایشها، کمبود آهن یا زیاد بودن آهن در بدن را نشان می‌دهند. نتایج غیرطبیعی آزمایش همیشه به‌دلیل بیماری یا مشکل جدی نیست، زیرا خانم‌ها اغلب به دلیل دوران قاعدگی، سطح آهن پایینی دارند و برخی داروها مانند قرص‌های ضدبارداری و استروژن نیز می‌توانند بر میزان آهن تأثیر بگذارند.
اکثر شرایطی که باعث تغییر غیرعادی در میزان آهن می‌شوند، قابل‌درمان هستند.
آزمایشگاه تخصصی ماهان ارومیه
آزمایشگاه ماهان فرهنگیان یکی از مراکز آزمایشگاهی پیشرفته و متمایز استان است که با در اختیار داشتن مجموعه بی‌نظیری از تجهیزات مدرن آزمایشگاهی، بکارگیری پرسنل فنی متخصص و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی در درمانگاه فرهنگیان واقع در خیابان کاشانی ارومیه در خدمت شهروندان گرامی و شهرهای همجوار قرار گرفته است.